Burgemeester Marcouch besluit College-Tour met bliksemcursus burgerschap

ARNHEM - Bureau Ruimtekoers ontwikkelt in opdracht van gemeente Arnhem een lespakket voor de College-Tour van burgmeester Marcouch. Doel van deze tour is om jongeren politiek bewuster te maken, gekoppeld aan artikel 1 van de Grondwet. Want in een leefbare samenleving voelt iedereen zich veilig om zichzelf te zijn.

Door Floortje Dekkers / Bureau Ruimtekoers

Maar hoe maak je dit concreet? Door aan jongeren te vragen wat zij zouden willen veranderen! En om vervolgens, samen met burgemeester Marcouch, in te gaan op hoe je dit kan doen, én hoe je ervoor zorgt dat de plannen ook echt voor iedereen fijn zijn. Daarom maken de leerlingen tijdens een creatieve les plannen voor hun leefomgeving en pitchen ze deze tijdens het bezoek van de burgemeester. Met interactiekaarten waarop vragen staan als ‘Wanneer ben je een goede burger?’ of ‘Hoe zie je democratie terug op school?’ gaat de groep daarna samen nog de diepte in.

Leerlingen uit havo 4 van het Olympus College vinden het spannend op woensdagochtend 17 april. Vandaag is hun klas aan de beurt om de burgemeester te ontvangen. Mentordocent Harriët Adriaans weet uit de prototype-les van een week eerder dat de jongeren het vooral een ding vinden om hun idee te pitchen. “Voorafgaand aan de les hadden veel leerlingen het gevoel dat ze geen invloed hebben op hun omgeving. Dat is wel veranderd, ze voelen zich nu sterker op dat punt.”

Onwennigheid uit de lucht

Burgemeester Marcouch komt het lokaal in en gaat meteen op een stoel in de kring tussen de leerlingen zitten. Hij haalt de onwennigheid uit de lucht door te vertellen dat hij op zijn tiende naar Nederland kwam, met een gezin dat zestien kinderen telt. ‘Wooh’, klinkt het in de kring. Hij ging naar praktijkonderwijs en daarna vmbo; hij wilde timmerman worden. “Maar dat bleek niet mijn ding”, zegt hij. “Ik heb mijn opleidingen al zoekend gestapeld. Als je maar bezig blijft, ontdek je uiteindelijk wat je leuk vindt. Via de zorg, het onderwijs en de politie ben ik uiteindelijk burgemeester geworden.”

Alle jongeren in de kring luisteren. De burgemeester benadrukt dat het essentieel is om de codes van een maatschappij goed te kennen. “Lessen zijn leuk, maar je moet ook je praktijkskills trainen. Daar heb je altijd profijt van. Denk aan je mening vormen, debatteren, presenteren, een écht gesprek voeren en je invloed uitoefenen door brieven te schrijven of te stemmen bijvoorbeeld.”

In de kring steekt een leerling zijn hand op, hij heeft een vraag: “Stel, je wil iets veranderen in Arnhem, kun jij dat dan zomaar doen?” Marcouch sluit moeiteloos aan bij de jongeren en vertelt over wat er allemaal komt kijken bij zaken als de koranverbranding, het besluit dat BOA’s in Arnhem een hoofddoek mogen dragen en of spelers van NEC naar Vitesse mogen ja of nee.

Zorg voor daklozen

De leerlingen stellen in groepjes hun thema’s voor. Van de spanning is niet zoveel meer te merken. Een van de leerlingen zegt daarover: “Je kunt gewoon één op één met hem praten, hij is heel relaxt. Dat maakt het minder moeilijk. Je mag hem alles vragen!” Er komen allerlei zaken langs, zoals dat jongeren vinden dat de zorg voor verslaafden en de zorg voor daklozen beter moet. Het gesprek komt op coffeeshops. De burgemeester stelt ook tegenvragen: “Wat zou jij doen, zou jij coffeeshops sluiten?” De een vindt van wel, de ander van niet. Maar iedereen leert om aandacht te hebben voor een andere mening of soms wel eens te zeggen: “Ik stel mijn mening bij, je hebt wel een punt.”

Het drukke en dure openbaar vervoer komt langs als onderwerp. De leerlingen leren van de burgemeester over mobiliteitsgedrag proberen te veranderen met snelfietspaden, het je moeten conformeren aan aanbestedingen op provincieniveau, de gevolgen van marktdenken en dat vrijheden altijd plichten met zich meebrengen. Ook al zitten de jongeren best lang achter elkaar in een kring, er gaat zelfs een korte pauze voorbij, ze zijn en blijven geïnteresseerd.

Goed burger

Met een van de interactiekaarten in de hand, vraagt een jongen: “Wanneer ben je een goede burger?” Er ontstaat een gesprek over rechten en plichten, de samenleving als vereniging, we zijn allemaal lid en samen moeten we ‘de boel’ draaiend houden. Als de jongeren niet goed te weten hoe je iets voor elkaar moet krijgen, vraagt de burgemeester om een voorbeeld. “Bijvoorbeeld een gebedsruimte op school”, noemt een van de jongens. Er volgt een stoomcursus in het aanwenden van verschillende mogelijkheden. Zoek medestanders. Blijf netjes, niet schreeuwerig, zodat je serieus wordt genomen. Wees realistisch, maar ook slim. Denk na over je eigen argumenten, maar denk ook na over de tegenargumenten die je kunt verwachten. Zie het als een potje schaken. Denk mee met de ander, waar kun je elkaar tegemoetkomen of vinden? Docent Harriët roept met een lach: “Jongens, ik zou even meeschrijven!”

Veiligheid om jezelf te kunnen zijn

De jongeren leren dat je spreektijd kunt krijgen bij de gemeenteraad, dat je petities kunt maken, inhoudelijk sterke brieven kunt schrijven, dat je op allerlei manieren invloed kunt uitoefenen, óók als je nog geen 18 bent. De burgemeester is een ster in het aansluiten bij de leefwereld van de jongeren, maar hij maakt ook dat zij zich kunnen aansluiten bij zijn belevingswereld. “Het recht om je geloof te belijden, geeft je tegelijk de plicht om te verdedigen dat een ander het recht heeft om niets te geloven.” Dat geeft zichtbaar stof tot nadenken. 

De burgemeester wijst op situaties die daardoor ontstaan. Zoals Geert Wilders die het recht had om te demonstreren toen Marcouch zelf werd aangesteld als burgemeester. De groep is er stil van. “Wees altijd alert of je wel bij jezelf blijft. Ga je meelopen of meelachen of sta je voor je eigen denkbeelden? Want ik heb geleerd dat het ergste wat er is, is dat je jezelf niet veilig voelt om te zijn wie je bent. Je gaat jezelf verstoppen of anders voordoen en raakt jezelf kwijt. Dat moet je nooit laten gebeuren.”

Tijd van zaaien en oogsten

Er is tijd voor een foto. Een van de leerlingen vraagt of hij ook even samen met de burgemeester op de foto mag, op zijn eigen telefoon. Een meisje zegt: “Ik was vooraf ‘bang’ dat ik dingen verkeerd zou zeggen, maar het was juist hartstikke leuk. En interessant! Ik weet nu veel beter wat de gemeente kan en mag en ook wat ik zelf kan doen.”

Burgemeester Marcouch zelf vindt lespakketten als deze erg belangrijk en nuttig. “Scholen en politici moeten hieraan aandacht besteden. De democratie vraagt dat we er samen aan blijven werken. Op dagen als deze zaaien we vooral met verhalen, voorbeelden en kennis en we zullen zien wat er later opkomt.”