Het oude fort Pannerden
Het oude uit 1869 daterende sperfort op de Pannerdense kop, de splitsing van de Waal en het Pannerdens Kanaal, was in 1939 versterkt met een aantal betonnen kazematten. Het fort had tot taak te voorkomen dat de vijand met schepen de rivier afzakte en moest tevens verhinderen dat er afvloeiingsmaatregelen werden genomen waardoor er onvoldoende water in de te 'inunderen' gebieden in de Grebbestelling en de Waterlinie zou overblijven. Inunderen refereert hierbij aan het onder water zetten van gebieden om zo de toegang van de vijand te verhinderen. Het fort maakte in feite geen deel meer uit van de weerstandslinie. Na de hergroepering van de Nederlandse troepen op de lijn Huissen-Bemmel in begin 1940 had het fort Pannerden een geïsoleerde positie gekregen. Telefonische verbinding van de foutcommandant met de bataljonscommandant te Elst bestond uit een aan palen opgehangen draad, die al spoedig na het eerste gevechtscontact door granaatvuur werd vernield.
De compagnie die het fort moest behouden bestond uit 150 man, waarvan drie infanteriesecties en een lichte mitrailleursectie. Hierbij had men een sectie zwaardere mitrailleurs ontvangen en twee kazemattenkannonen. Deze kanonnen werden echter bemand door matrozen die hiervoor geen opleiding hadden ontvangen. De verdediging van het fort bestond uit het fort zelf, een aantal gegraven mitrailleuropstellingen en een zestal rivierkazematten langs de Waal en het Pannerdens Kanaal. De beide kanonnen stonden opgesteld in het fort en de mitrailleurs waren verdeeld over de kazematten. Op 10 mei 1940 omstreeks 04.30 verschenen Duitse eenheden bij de veerstoep in Pannerden. Zij namen vanuit hun pantserwagens de kazematten onder vuur. Maar er werd vanuit de Nederlandse zijde zo fel gereageerd en teruggevuurd, dat de Duitsers die de kracht van het fort kenden of althans konden vermoeden zich voor het moment terugtrokken.