Het huizengrote orgel in de Eusebiuskerk, het grootste muziekinstrument van Arnhem.
Het huizengrote orgel in de Eusebiuskerk, het grootste muziekinstrument van Arnhem. Foto: Jan van Dalen Fotografie

‘Het huizenhoge orgel wordt opnieuw bezield’

Algemeen

ARNHEM - Er is nog 200.000 euro nodig om het tweehonderd jaar oude Strumphlerorgel in de Eusebiuskerk nieuw leven in te blazen. “Door het te restaureren en de oorspronkelijke windvoorziening terug te geven, kan het orgel weer ‘ademen’”, aldus de initiatiefnemers. 

Sinds 2021 is het orgel door waterschade onbespeelbaar, maar ook daarvoor was het orgel ernstig toe aan een grote restauratie. Er is al veel geld binnen, maar toch is er nog een groot bedrag nodig om de klus te kunnen klaren. Wethouder Bob Roelofs luidde dinsdag 6 juni een grootschalige crowdfundingsactie in. 

Vanaf een bijdrage van 25 euro zien donateurs en bedrijven hun eigen foto op de website www.geefklank.nl én op een metershoog digitaal scherm in de kerk verschijnen. Bij bedragen boven de 225 euro krijgen donateurs straks een (privé) concert op het gerestaureerde orgel.

Verbeteringen

“Het letterlijk huizenhoge orgel wordt opnieuw bezield en tegelijkertijd aangepast aan deze tijd. Naast het plaatsen van acht blaasbalgen en het opnieuw intoneren van de orgelpijpen, krijgt het Strumphlerorgel een aantal extra’s dat het voor bespelers en publiek beter zichtbaar maakt. Zo zijn de blaasbalgen straks vanuit de glazen lift te bewonderen.”

Er komen betere belichting in en op het orgel en camera’s voor de organist en het publiek. De houten toegangstrap wordt verplaatst naar de kerkzaal en er komt een bredere loopplank. Daarop kunnen andere muzikanten staan, zodat ze beter contact hebben als ze samen met de organist spelen.

Spaanbalgen

“De klank is de ziel van het orgel en de longen zijn essentieel. Daarom gaat daar de meeste aandacht naar uit. In de toren van de kerk, aan de achterkant van het orgel, worden acht nieuwe spaanbalgen opgehangen. Die zorgen voor een ademende windvoorziening.”

De bijna 3700 pijpen worden één voor één uit het orgel gehaald. Vervolgens gaan ze naar Gebr. Van Vulpen in Utrecht. Daar worden ze hersteld, aangepast aan de juiste toonhoogte en opnieuw geïntoneerd en gestemd. De beschadigingen in houtlagen en oxidaties door de waterschade worden hersteld. De windkanalisatie wordt aangepast. Het mechaniek in het orgel wordt gerepareerd en waar nodig vervangen. 

Grote reus

“Met andere woorden: de grote reus wordt tot in de haarvaten aangepakt. De klus gaat in de zomer van 2023 van start en de oplevering is gepland in 2025.”

De restauratie kost in totaal ruim 1,1 miljoen euro. Dat bedrag wordt grotendeels gefinancierd uit culturele fondsen en verzekeringsgeld. 

De laatste 200.000 euro onder particuliere donateurs en bedrijven. Om de restauratie volledig te kunnen financieren, moet het bedrag voor oktober 2024 binnen zijn. 

www.geefklank.nl